Tác giả: Sarah Cohen-Scali
Reviewer: Điền Yên
Chiến tranh thế giới thứ 2 gây dấu ấn không chỉ vì mức độ tàn phá của nó mà còn vì những chương trình tàn bạo mà chỉ có con người mới có thể nghĩ ra để đối xử với nhau. Một trong số đó là Lebensborn – những đứa trẻ Aryan thuần chủng, xuất sắc được tạo ra bằng cách lai giống (tôi dùng từ này bởi thực sự những ông bố bà mẹ đó đã bị sử dụng như một cố máy sinh sản, hay những con vật). Những cô gái Aryan đạt tiêu chuẩn nhân chủng học sẽ “được phối giống” với những sĩ quan SS cũng đạt chuẩn để sinh ra những đứa trẻ Aryan thuần chủng. Max – nhân vật chính của cuốn sách – là đứa trẻ đầu tiên, hoàn hảo, được sinh ra theo chương trình ấy.
Câu chuyện được kể từ ngôi thứ nhất của Max. Cậu biết rõ lý do, cách thức mình sinh ra. Từ khi còn là bào thai, cậu đã được giáo dục rằng Quốc trưởng là cha, nước Đức là mẹ. Người mẹ sinh học kia, hãy quên cho mau, vì bà ta chẳng đóng vai trò gì trong đời cậu ngoài việc cản trở sự trưởng thành của cậu. Từ nhỏ, Max đã tự học được cách bảo vệ mình bằng cách loại bỏ những tình cảm “thừa thãi”. Tất cả những gì cậu cần biết là phụng sự nước Đức và Quốc trưởng. Cậu là “đứa trẻ của tương lai. Đứa trẻ được hình thành không có tình yêu. Không có Chúa Trời. Không có luật pháp. Không có gì khác ngoài sức mạnh và sự vĩ cuồng”. Nói cách khác, cậu là đứa trẻ bị đánh cắp khỏi gia đình, khỏi chính cuộc đời của mình.
Lebensborn không chỉ tạo ra những đứa bé, nó còn cướp giật những đứa trẻ, tẩy não chúng, biến chúng thành những “người Đức chân chính”. Khoảng 200,000 trẻ em trên khắp Châu Âu bị giật khỏi tay cha mẹ. Một phần bị tống đi các trại cải tạo, một phần được giữ lại để tẩy não, sau khi đã được đo đạc đánh giá như những món hàng để xem có thỏa mãn tiêu chuẩn Aryan hay không. Max đóng vai trò quan trọng trong chiến dịch này. Cậu được sử dụng như một công cụ hữu hiệu để do thám tìm kiếm những đứa bé tóc vàng mắt xanh, dụ dỗ bọn chúng, lừa gạt bọn chúng, thậm chí, giết mẹ bọn chúng. Người ta không đề phòng trẻ em, nhất là một đứa bé đẹp như Max. Max đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình. Và, trong một lần như thế, Max gặp Lukas – một thiếu niên Do Thái nhưng mang vẻ ngoài Aryan tuyệt hảo.
Dọc theo lời kể của Max, người đọc sẽ biết đến hoặc được nhắc lại những tội ác kinh hoàng của Đức quốc xã: những lò hơi ngạt, những trại tập trung, những cục xà phòng làm từ mỡ người Do Thái, những thí nghiệm tàn ác trên cơ thể người… Nhưng bên cạnh bức tranh đen tối ấy, vẫn còn tia sáng của tình yêu thương. Max – đứa trẻ sinh ra vì Đế chế, không có tình yêu – nhưng một cách bản năng, cậu vẫn cảm nhận được yêu thương là gì. Những cơn đau bụng tâm lý quằn quại mỗi khi bị tổn thương là minh chứng cho việc Max là một con người có trái tim chứ không phải cỗ máy chiến tranh như những người chủ chương trình Lebensborn kỳ vọng. Chiến tranh, dù tàn nhẫn đến đâu, cũng không thể xóa bỏ được tình yêu trên thế giới này.
Tôi đặc biệt ấn tượng với nhân vật Lukas. Chàng thanh niên Do Thái kiêu hãnh, mạnh mẽ, đẹp đẽ, luôn giữ trái tim nóng và cái đầu lạnh trong suốt cuộc chiến. Cậu nhịn nhục tất cả bi thương, căm phẫn khi mất quê hương, mất gia đình, vờ hòa nhập với những người Đức, để tìm cơ hội trả thù. Lukas và Max có một mối quan hệ kỳ lạ, không phải anh em mà còn hơn thế. Không còn Lukas, Max hoàn toàn cô đơn, thực sự mồ côi mãi mãi. Hai người đã ước hẹn với nhau, khi chiến tranh kết thúc, họ sẽ làm nhân chứng cho tội ác của Đức quốc xã. Nhưng Lukas đã chết ngay trước khi hòa bình lập lại, vì anh đã cố lưu giữ kỷ vật cuối cùng chứng minh nguồn gốc xuất thân của Max. May thay, Max sống sót và thay anh tố cáo tội ác phi nhân loại này.